سفر لک لک ها
به نام خدا
نقد و بررسی انیمیشن "سفر لک لک ها"[1]
تولید سال 2017 میلادی
بیژن شهرامی
یتیم نوازی آموزه ارزشمندی است که در میان همه جوامع بشری محترم انگاشته می شود از جمله در ایران که اسلام و قرآن همگان را بدان فراخوانده اند.
انیمیشن ریچارد با تأکید بر این آموزه شروع می شود:
رابرت اسم گنجشکی است که به همراه همسرش انتظار بیرون آمدن جوجه شان را می کشند. آنها اسمش را ریچارد گذاشته اند.
ریچارد(شیردل)[2] نام یکی از پادشاهان قدیم انگلستان است و مجسمه ای از او که در انیمیشن دیده می شود مؤید این مطلب است.
کمی مانده به تولد ریچارد و در حالی که رابرت و همسرش ذوق زده از ترک برداشتن تخم درون آشیانه شان هستند یک دفعه سر و کله خرسی گرسنه پیدا می شود.
خرس،رابرت و همسرش را شکار می کند که البته انیمیشن آن را به تصویر نمی کشد.
لک لکی که به همراه دیگر همنوعانش در همان نزدیکی زندگی می کند گذرش به لانه خالی رابرت می افتد و با دیدن تخمی که زیر یک برگ مخفی شده است به ماجرا پی می برد و ریچارد را که حالا در حال بیرون آمدن از آن است به همراه خود به جمع لک لک ها می برد.
لک لک مادر – که حالا ریچارد او را مادر خود می پندارد- جوجه گنجشک را به لانه اش که در بالای قلعه ای است می برد.او برای قانع کردن همسرش – که از گنجشک ها بدش می آید- کار دشواری پیش رو دارد که البته از عهده اش برمی آید.
این گونه است که ریچارد در خانواده ای لک لکی رشد می کند و دوران طفولیت را در کنار مکس بچه آن خانواده که تقریباً هم سن و سالش است سپری می کند.
همه چیز به خوبی و خوشی ادامه پیدا می کند تا این که پاییز از راه می رسد و درخت بلوط پیر اولین برگ خود را فرو می اندازد.
-
لک لک ها که بنا بر عادت همیشگی خود این را نشانه فرا رسیدن زمان مهاجرت خود به مناطق گرمسیر قلمداد می کنند دور هم جمع می شوند تا برایش برنامه ریزی کنند و این در حالی است که ریچارد اجازه حضور در جمعشان را ندارد.
علت این تصمیم مشخص است:ریچارد یک گنجشک است که خود را لک لک می پندارد اما این هیچ چیز را عوض نمی کند او توان پریدن تا آفریقا را ندارد و باید مثل بقیه گنجشک ها در زادگاه خود زمستان را سر کند.
ریچارد که از ورود به محل جلسه منع شده خود را به آنجا می رساند و برای نخستین بار از زبان لک لکی که تا به حال او را پدر خود پنداشته است می شنود که یک گنجشک است و از این به بعد باید قید زندگی لک لکی را بزند.
لک لک مادر که تاب دیدن این منظره را ندارد ریچارد را با خود به جایی که او را برای اولین بار یافته است می برد و ماجرای پیدا کردنش را برایش توضیح می دهد اما این چیزی نیست که بتواند ریچارد را قانع سازد.
با طلوع خورشید لک لک ها پرواز می کنند و ریچارد را که خواب است در لانه شان جا می گذارند.آنها چاره ای جز این ندارند چرا که خود قادر به ماندن نیستند و ریچارد را هم که توان پرواز در ارتفاع بالا را ندارد نمی توانند با خود همراه کنند.
اولگ جغدی کوتوله است که ریچارد را پس از بیهوشی ناشی از تقلای بیجا برای ملحق شدن به لک لک ها می یابد.تلاش او نیز برای قانع کردن ریچارد راه به جایی نمی برد.
ریچارد پس از ترک اولگ در یافتن مسیر جنوب دچار مشگل می شود و این فرصت مناسبی برای خفاش ها است که درصدد شکار او برآیند.البته او شانس می آورد و با حضور به موقع جغد کوتوله نجات می یابد.
ناگفته پیداست که ریچارد برای رفتن به جنوب سفر دور و دراز و پرماجرایی را در پیش خواهد داشت که بیینده را به تماشای انیمیشن ترغیب خواهد کرد.
این که سرانجام این تلاش چه خواهد شد مطلبی است که نیاز به تماشای کارتون مورد اشاره دارد اما ذکر چند نکته ضروری است:
تلاش برای ملحق کردن بچه های بدون سرپرست در خانواده های داوطلب و صلاحیت دار امری ضروری است که آثاری از قبیل سفر لک لک ها می تواند به درک درستی از آن کمک کند.
-
آیا بچه های بدون سرپرست الزاماً می بایست در جریان گذشته خود قرار بگیرند؟
پاسخ های گوناگونی به این پرسش داده شده است همان طور که سفر لک لک ها جانب یکی از دو جواب اصلی را گرفته است.
انیمیشن مناظر جذاب و رنگارنگ بسیاری دارد به ویژه آن که در خیلی از سکانس ها می بایست به همراه پرندگان و از اوج آسمان پایین را نگریست.
دوستی جغد و گنجشک چندان عادی به نظر نمی رسد چرا که جغدها معمولاً از گنجشک ها هم تغذیه می کنند.
پرداخت بدیع و نگاه تازه به یک موضوع کلیشه ای از ویژگی های انیمیشن است و این نشان می دهد عرصه برای خلق آثار نو فراهم است حتی با مراجعه به موضوعات تکراری.
کارگردان اثر بلند کارتونی مورد اشاره تابی ژانکل[3] است و جالب آن که یک هنرمند ایرانی [4]هم به عنوان دستیار و نویسنده همراه وی بوده است.
-
و نکته آخر آن که انیمیشن حدوداً 80 دقیقه ای است و هنرمندانی از کشورهای آلمان،نروژ، فرانسه،لوکزامبورگ و ایالات متحده در ساختنش سهیم بوده اند.
درج شده در ماه نامه دوست نوجوان
