نقد انیمیشنی ژاپنی
بسم الله الرحمن الرحیم
نقد و بررسی انیمیشن «coo»
بیژن شهرامی
در حکایات قدیمی آمده است که برای حضرت سلیمان علیه السلام آب حیات آوردند تا به برکت نوشیدنش تا روز قیامت زنده بماند.
حضرت در نوشیدنش دچار تردید شد چرا که اگر خداوند متعال زندگی همیشگی در این دنیا را مناسب می دید آن را برای پیامبران پیشین مثل آدم و نوح و ابراهیم علیهم السلام مقرر می فرمود.به همین خاطر تصمیم گرفت با اطرافیانش مشورت کند.
همه به اتفاق ایشان را تشویق به نوشیدن کردند الا جوجه تیغی که از ایشان پرسید:«یا نبی الله این آب حیات را برای خودت به تنهایی آورده اند یا این که عزیزانت هم اذن نوشیدن دارند؟»
حضرت سلیمان فرمود:«نه فقط برای خودم است.»
عرض کرد:«پس ننوشید!»
فرمود:«چرا؟»
گفت:«آن زندگانی که با غم فراق همه نزدیکان و عزیزان توأم باشد ارزشی ندارد!»
این مقدمه کوتاه بهانه ای بود برای پرداختن به این مطلب که رفتن به زمان های گذشته و آینده – حتی اگر امکان پذیر باشد- سختی های خاص خودش را دارد که تحملش برای خیلی از انسان ها غیر قابل تصور است با این وجود این موضوع دستمایه ای برای ساخت فیلم ها و انیمیشن های مختلف بوده است از جمله انیمیشن کو که در این نوشتار قصد پرداختن به آن را داریم:
انیمیشن با گفت و گوی دو کاپا[1] در یک شب مهتابی شروع می شود.(کاپا در این انیمیشن موجوداتی کوتاه قد با بدنی راه راه و سبز رنگ اند که منقار و چنگال و دست و پایی کشیده دارند و می توانند مثل انسان ها حرف بزنند.)
گفت و گوی کاپای پدر با کاپای فرزند با شنیده شدن صدای پای دو مرد سامورایی نیمه تمام می ماند چرا که کاپای پدر بعد از مخفی کردن فرزند سر وقت آن دو می رود تا درخواستش برای همزیستی مسالمت آمیز کاپاها و انسان ها را مطرح کند اما یکی از دو مرد سامورایی با شمشیر آخته ای که در دست دارد کاپای پدر را به قتل می رساند.
در ادامه انیمیشن مرد سامورایی به تعقیب کاپای خردسال می پردازد اما قبل از دست یافتن به او زمین لرزه ای رخ می دهد و کاپا را برای سیصد سال در دل خاک فرو می برد.
انیمیشن به یک باره سیصد سال بعد را به تصویر می کشد که نوجوانی به اسم کواچی[2] در راه بازگشت از مدرسه به خانه دچار مشکل می شود.او برای آوردن لنگه کفشش که به وسیله دوستانش به کنار رودخانه افکنده شده از پل پایین می رود و به صورت تصادفی پایش به سنگی گیرد می کند که کاپا در آن به خواب رفته است.
با شکسته شدن سنگ کاپا نمایان می شود و کواچی بی خبر از زنده بودنش آن را به خانه می برد تا دقیق تر مورد بررسی قرار دهد.
پذیرش کاپا در خانواده با چالش هایی رو به رو است: مخالفت اولیه مادر،لج کردن های دختر کوچولوی خانواده،خاطراه بدی که او از آدم ها دارد و...
کواچی که مسئولیت نگه داری از کاپا را پذیرفته است درصدد پیدا کردن ردی از هنوعانش برمی آید و تشخیص این که آنها گونه ای منقرض شده هستند یا هنوز در جایی مخفیانه و دور از چشم ادم ها به حیات خود ادامه می دهند.
-
کواچی با زحمت بسیار موفق به جلب نظر موافق پدر و مادرش می شود و به همراه کاپا که در کوله پشتی اش مخفی شده راه سرزمینی را در پیش می گیرد که زیستگاه اصلی کاپا ها بوده است و ادامه ماجرا
***
انیمیشن داستان جالب و هیجان انگیزی دارد و مخاطبان را تا پایان اثر به دنبال خود می کشد.
داستان انیمیشن حومه توکیو را به تصویر می کشد که سرسبز است و پیشرفته.
انیمیشن محصول سال 2007 میلادی است و آقای کیچی هارو آن را در 75 دقیقه کارگردانی و تولید کرده است.
در اثر مورد اشاره خانواده نقش پر رنگی دارد:پدر،مادر،کواچی و خواهر کوچولویش دور هم و سر یک سفره غذا می خوردند،در کنار هم استراحت می کنند و نظر یکدیگر را برای انجام هر کاری جویا می شوند.
در ابتدای انیمیشن کاپاها ایفای نقش می کنند بی آن که اطلاعات زیادی درباره محل اجتماع و زندگی آنها به بیینده داده شود و این نقص در ادامه اثر به قوت خود باقی می ماند.
انیمیشن با واقعیات علمی همخوانی ندارد زنده ماندن موجودی که سیصد سال را در زیر خاک و سنگ زندانی بوده است نمی توان به صرف خیالی بودن اثر پذیرفت جالب این که این پرسش در انیمیشن هم مطرح می شود اما سؤال سؤال کننده به شکل آشکاری بی پاسخ می ماند.
عشق ورزی به پدر و جست و جو برای یافتن رد و اثری از نیاکان خود دو آموزه ارزشمند است که انیمیشن کو آن را مد نظر قرار داده است.
عهد سامورایی ها بخشی از حافظه تاریخی ملت ژاپن است اما این دلیل نشده که کارگردان زشتی های مترتب برآن را لاپوشانی کند.
انیمیشن نگاه عمیقی به طبیعت دارد:شالیزارهای وسیع،چمنزارهای گسترده،رودخانه های پر آب،کوههای پر برف و...
انیمیشن عاری از زرق و برق های موجود در آثار مشابه است با این وجود چیزی از جذابیتش کم نشده است.
کارتون «کو» محصول کشور ژاپن در ژانر کمدی و ماجراجویی است،به صورت دو بعدی ساخته شده و موسیقی متن ساده اما دلنشینی دارد.
[1] -کاپا (kappa) نام یکی از مهمترین فرشتگان آب در میان اسطوره های شینتو است. توصیف کاپا اغلب بصورت موجودی شبه انسان با لاکی بر پشت است. آنها بوی ماهی میدهند، فلس دارند، دستها و پاهایشان شبیه به مرغابی است و پوستی به رنگ سبز یا زرد دارند. کاپا معمولا میت واند صدای بلندی از خود برای ترساندن تولید کند. آنها عاشق خیار هستند! بالای سر این موجود حفره ای به اندازه نعلبکی وجود دارد که پر از آب است. این حفره نقطه ضعف کاپا است، زیرا اگر از آب خالی شود قدرت کاپا از دست میرود و امکان مرگ او وجود دارد (مگر اینکه به داخل آب بازگردد .
قد کاپا در حد یک کودک 7-8 ساله است اما قدرت زیادی دارد. در افسانه ها داستان های بسیاری از حمله کاپا به انسان، اسب و سایر حیوانات بزرگ آمده است. حتی نقل شده بعضی کاپاها خون خوار هستند. در کل کاپا جانور متخاصمی است و روایاتی نیز از حمله به زنان توسط آنها نقل شده است. این امر باعث شده کاپا نقش لولو را برای کودکان ژاپنی داشته باشد و والدین از این حربه برای دور نگاه داشتن کودکان از محل های خطرناک (بخصوص نزدیک آب) استفاده می کنند.
با وجود دید عمومی منفی نسبت به کاپا، افسانه هایی نیز از «کاپا های دوست انسان» وجود دارد. این کاپاها پزشکان خوبی هستند و داروها را می شناسند
[2]- Kouichi Uehara
