کتاب های پرنده
بسم الله الرحمن الرحیم
معرفی و بررسی انیمیشن «کتابهای پرنده آقای موریس لس مور»
بیژن شهرامی
بعد از سال ها سر وقت کتابهای دوره دبستانم می روم و یکی از آنها را به صورت اتفاقی برمی دارم.کتاب فارسی است و صفحه ای که جلویم باز می شود مزین به شعری ماندگار از مرحوم عباس یمینی شریف است که بیشتر مردم ایران حداقل یک دو بیتش را حفظ هستند:
من یار مهربانم دانا و خوش زبانم
گویم سخن فراوان با آن که بی
زبانم
پندت دهم فراوان
من یار پند دانم
من دوستی هنرمند با سود و بی
زیانم
از من مباش غافل
من یار مهربانم
خواندن این کتاب من را یاد انیمیشنی می اندازد که مدتی پیش تماشا کرده ام که گویی کارگردانش با الهام از این شعر زیبا کتاب ها را موجوداتی جاندار فرض کرده است؛انیمیشنی زیبا و آموزنده به نام « کتابهای پرنده آقای موریس لسمور»[1]
انیمیشن با نواخته شدن صدای ماشین چاپ و گشوده شدن یک کتاب جلد قهوه ای که بر روی انبوهی از کتاب قرار گرفته است و اسم انیمیشن را هم بر روی جلد دارد آغاز می شود.
داستان در داخل کتاب به تصویر کشیده می شود و نقطه شروعش جایی است که قهرمان داستان کلاه لگنی بر سر در تراس طبقه دوم هتلی سه طبقه نشسته و در کنار ده ها جلد کتاب مشغول نوشتن است.
در ادامه به ناگاه گردبادی وحشتناک از راه می رسد و همه چیز را به هم می ریزد.گردباد رفته رفته قوت می گیرد تا جایی که موریس را مثل پرکاهی بلند می کند و با خود می برد.جالب این که او در این گیر و دار مترصد نگاه داشتن کتاب جلد قرمزی است که وزش تندباد حروفش را هم با خود برده است!
گردباد در ادامه تندتر و بی رحم تر ظاهر می شود به شکلی که خانه ها را هم از ریشه می کند و به همراه دیگر اشیاء و افرادی که از زمین کنده است با خود می برد.
بخش دوم انیمیشن با فروکش کردن گردباد و فرود خانه ها در دشتی بزرگ و جادویی آغاز می شود و موریس از در ورودی یکی از همین کلبه ها که به صورت واژگون فرو افتاده بیرون می افتد و کلاه و عصایی که مشخصه اوست در مقابلش قرار می گیرد و سپس کتابش هم از آسمان جلویش می افتد.
موریس کتابش را ورق می زند و سپس برمی خیزد و از محل دور می شود که به یک باره در آسمان با دسته ای از کتاب های پرنده که خانم مهربان و خندانی با ریسمان به آن ها متصل شده رو به رو می شود!
موریس متعجبانه کتابی را که در دست دارد به آسمان پرتاب می کند تا شاید آن هم قدرت پرواز داشته باشد اما مشاهده می کند که فاقد این توانایی است.در این لحظه بانویی که در آسمان است کتابی را که در دست دارد برایش پایین می اندازد و خود به راهش ادامه می دهد!
در ادامه موریس کتابش را از زمین برمی دارد و به دنبال کتاب پرنده ای که بانو برایش فرستاده و در خلاف جهت حرکت او ادامه مسیر می دهد و سر از کتابخانه ای درمی آورد که ساکنانش کتاب های جاندار و دارای توانایی پرواز هستند.
موریس محو تماشای کتابخانه می شود.روی دیوارش عکس افرادی نصب شده که پیش از او متصدی کتابخانه بوده اند از جمله عکس همان بانویی که در حال پرواز با کتاب ها مشاهده کرده بود.
عادت کردن به فضای جدید نیاز به یک راهنما دارد و راهنمای او در این سرزمین چیزی نیست به جز...(ادامه را با دیدن انیمیشن دنبال کنید.)
انیمیشن «کتاب های پرنده» بیینده را به یاد انیمیشن «هانس و گرتل» می اندازد با این تفاوت که آنها به خانه ای از جنس شکلات پا گذاشتند و اینجا موریس به جایی پا می نهد که ساکنانش کتاب هستند!
-
انیمیشن 15 دقیقه ای است و به کارگردانی مشترک آقایان ویلیام جویس[2] و برندان الدنبرگ[3] محصول سال 2012 کشور ایالات متحده آمریکا می باشد ضمن آن که به صورت دو بعدی ساخته
شده و در سال مزبور برنده جایزه اسکار شده است.
اگر انیمیشن عمداً کوتاه ساخته شده است اما می توانست حوادث فرعی هم داشته باشد تا از یکنواختی بیرون بیاید.
صامت بودن انیمیشن از ویژگی های آن است ضمن آن که آموزه های ارزشمندی مثل انس با مطالعه،پرواز با کتاب،نظم،مهربانی،امانت دادن و امانت گرفتن کتاب،نگارش و...ازآن استفاده می شود.
از صحنه های تأثیر گذار اثر جایی است که موریس در کسوت پزشک کتابی بیمار را مورد معاینه قرار می دهد و درمان او را در این تشخیص می دهد که توسط شخصی خوانده شود!
انیمیشن فاقد هیجان است و اگر درصدی از آن بهره مند می بود مخاطبان بیشتری را جذب خود می نمود.
انیمیشن فاقد صحنه های مبتذل و گمراه کننده است و کاری فاخر و پر محتوا به شمار می آید.
تقریباً بیشتر اجزای انیمیشن به صورت واقعی ساخته شده و سپس فیلمبرداری شده و سپس با جلوه های رایانه ای ویرایش و تکمیل شده است
موسیقی انیمیشن از نقاط قوت اثر به حساب می آید
و نکته آخر این که در روزگار قحطی مطالعه تولید و حتی تماشای چنین انیمیشن هایی بسیار باارزش و مهم است.
