آرمان شهر حیوانات

به نام خدا

 

نقد و بررسی انیمیشن «آرمان شهر حیوانات»[1]

بیژن شهرامی

انیمیشنی جدید در ژانر کمدی و ماجراجویی که میلیون ها نفر آن را دیده اند و پسندیده اند،

آرمانشهری متفاوت،

اثری با کلیدواژه های:زوتوپیا،صلح و دوستی،مبارزه با تبعیض نژادی،خرگوش پلیس، روباه متهم،شیر شهردار و...

• کم نیستند نوجوانانی که دوست دارند پلیس بشوند و می شوند همان طور که جودی هپس[2] علیرغم نظر اطرافیان که او را به کار در مزرعه پرورش هویج توصیه می کنند با تلاش به خواسته اش می رسد.او شنیده است که شعار مردم کلانشهری در نزدیکی مزرعه شان این است: "در اینجا هرکس می تواند هر چیزی که می خواهد بشود."

• انتخاب خرگوش با هدف صورت گرفته است چرا که این موجود در بین حیوانات درنده همیشه مظلوم واقع شده است.پس اگر او بتواند پلیس شود گواه درستی شعار شهر خواهد بود.

• زوتوپیا یا همان شهری که جودی در آن لباس پلیس را بر تن می کند بزرگ،مدرن،چند اقلیمی(به لحاظ آب و هوایی) و محل زندگی انواع و اقسام حیوانات است ولی تا به حال سابقه نداشته خرگوشی درخواست اشتغال در اداره پلیس فدرال را داشته باشد،هر چه باشد این شغلی برازنده موجودات قوی تر از اوست که توان در افتادن با گرگ و روباه و موجودات شرور دیگر را دارند.

• اسم شهر برگرفته از اوتوپیا[3] یا همان آرمان شهر(مدینه فاضله)است که در صورت تشکیل ساکنانش در کمال آرامش و به شکلی سعادتمنانه در کنار هم زندگی خواهند کرد[4].به معنی دیگر زوتوپیا همان آرمانشهر تحقق یافته است با این تفاوت که ساکنانش نه آدم بلکه حیوانات آدم نمایی است که سعی کرده اند توحش  و تهدید هم را کنار بگذارند و به شکلی متمدنانه در کنار هم زندگی نمایند. [5]

• در این کلان شهر همه چیز حساب شده است:درهای مترو که سایزهای مختلفی دارد تا همه حیوانات بتوانند سوار شود و...

• رئیس بوگو[6] فرمانده پلیس زوتوپیا یک بوفالو است و علیرغم نظر آقای شهردار – که یک شیر روشنفکر است- چندان مایل به حضور جودی در جمع همکارانش نیست.این نارضایتی ممکن است در بین حیوانات عظیم الجثه شهر هم نمود داشته باشد که مایل نیستند یک خرگوش پلیس آنها باشد.

• رئیس بوگو سرانجام تسلیم می شود و کار سبکی را در اداره به او محول می کند اما این چیزی نیست که جودی را راضی کند.او باید منتظر فرصتی باشد تا خود را مأموری کارآمد و کاربلد نشان دهد و از پله های ترقی شغلی بالا برود.

• نکته ای که در پلیس شدن جودی نباید از نظر دور داشت تحمل شکست های متعدد است که با صبر و تلاش به پیروزی و تحقق آرزویش می انجامد.

• روزها می گذرد تا این که جودی متوجه می شود زوتوپیا چندان هم آرمان شهر نیست و رگه هایی از بزهکاری،هر چند پنهان در آن دیده می شود.

• گزارش هایی که به اداره پلیس می رسد از ناپدید شدن یک سمور آبی و چندین جانور شکاری دیگر را می دهد  و این پرونده ای است که جودی درصدد پیگیری آن برمی آید.

• با شروع تحقیقات جودی با روباهی به نام نیک ویلد[7] آشنا می شود که در پس چهره موقر و متین خود روحی ناآرام و فریبکار دارد.

• ماجرا از آنجا شروع می شود که نیک در مظان اتهام قرار می گیرد و با وجود آن که نقشی در گم شدن سمور آبی ندارد اما درصدد است بی گناهیش را ثابت کند.شاید آن چه بیش از همه باعث می شود جودی به او شک کند خلاف های ریز و درشت او در گذشته است و پیش داوری از نوع خرگوشی درباره روباهها.

• با شروع همکاری جودی و نیک اتفاقات و دیالوگ های جالب و خنده داری را شاهد هستیم که انیمیشن را از افت کیفی دور می کند و نهایتاً به این می انجامد که پشت تمام این مفقود شدن ها یک حیوان اهلی قرار دارد نه گونه ای شکاری!

• «زوتوپیا» پنجاه و پنجمین انیمیشن بلند سینمایی ساخت کمپانی والت دیزنی است و بیش از صد دقیقه زمان را بخود اختصاص داده است و در اتفاقی کم نظیر بدون همکاری با کمپانی پیکسار تولید شده است.

• بایرون هاوارد[8] و ریچ مور[9] و کریس سندرز[10] کارگردانی این اثر را بر عهده داشته اند ضمن آن که داستان آن را جارد بوش[11] و نورماند لمای[12] هم نوشته اند.

• طراحی صحنه ها،شخصیت ها و حتی نوع پوشش افراد از نقاط قوت انیمیشن است به عنوان مثال وقتی جودی کلافه از حل کردن معمای گم شدن سمور آبی به خانه برمی گردد می توان تعلق او به روستا و مزرعه را با نوع پوشش که دارد کاملاً حس نمود.

• پذیرش اختلافات قومی از سوی ساکنان شهر و پاک نشان دادن محیط از تبعیض نژادی از نقاط قابل توجه انیمیشن است که جامعه بشری فارغ از قرار داشتن در شرق و غرب دنیا باید آن را طلب نمایند و این در تعارض با آموزه های صهیونیستی در فلسطین،بودایی گری افراطی در میانمار،شیعه ستیزی در بحرین و سعودی ومانند آن است.

• انتقاد از کندی انجام امور در ادارات از دیگر انتقادهایی است که انیمیشن به دنیای امروز وارد می کند آن هم با مبتلا دانستن زوتوپیا به آن.

• همخوانی کنش های جانوری انیمیشن با طبیعت واقعی حیات وحش ستودنی است و این از آنجا نشأت می گیرد که سازندگان از مطالعه طبیعت و حیات وحش غافل نبوده اند.چنان که کارگردان اثر می گوید:« تیم تولید ما به کنیا سفر کرد تا از نزدیک دنیای وحش را نگاه کند، زندگی هر دو گونه مد نظر یعنی شکارچیان و طعمه ها، آنهایی که می خورند و آن هایی که خورده می شوند. بیشتر اتفاقاتی که در دنیای حیوانات اتفاق می افتد در کنار نهر های آب است. تمام حیوانات در آن جا گرد هم می آیند و حضور دارند. بوفالو ها آهو ها را هل می دهند و فیل ها بوفالو ها را هل می دهند و اتفاقات جالب دیگر همه و همه در این مکان اتفاق می افتد.»[13]

• انیمیشن علیرغم تمام نقاط قوت خود ضعف هایی نیز دارد مثلاً این که حیوانات گوشت خوار چگونه تغذیه می کنند؟ آیا حیواناتی که شهرنشین نشده اند باید تاوان آن را بدهند!؟

• ایجاد دلبستگی عاطفی بین پلیس و متهم مطلوب نیست همان طور که ایجاد دلبستگی بین بازیگران یک فیلم یا نمایشنامه آسیب زا است.(امری که در انیمیشن مغفول مانده است.)

• زوتوپیا انیمیشنی برای تمام سنین است. سازندگانش با استفاده از زرق و برق های تصویری و استفاده از حیوانات کلیشه ای و دوست داشتنی خرگوش و روباه، کودکان و نوجوانان را به خود مشغول می کند و با استفاده از تحریک احساس نوستالوژیکی به همراه داستان پلیسی و پیچیده، سعی می کند که بزرگسالان را با محصول جدید خود همراه کند.

• واکنش منتقدان نسبت به انیمیشن «زوتوپیا» نیز در مجموع مثبت بوده به حدی که 98 درصد از 125 منتقدی که در سایت «روتن توماتوز» اظهار نظر کرده‌اند، به آن رأی مثبت داده‌اند. این منتقدان، «زتوپیا» را یک انمیشن جمع و جور و درخشان با پیامی متفکرانه ارزیابی کرده‌اند که به خوبی می‌تواند مخاطبان جوانتر را سرگرم کند. منتقدان سایت نظر سنجی «متاکریتیک» نیز انیمیشنی خوب که در سطح جهانی نیز حرف برای گفتن دارد، ارزیابی کرده و 29 منتقد این سایت امتیاز 81 از 100 را به انیمیشن داده‌اند.[14]

• برخی عنوان«تنبل ترین انیمیشن دیزنی» را برای زوتوپیا برگزیده اند این شاید ناشی از حضور شخصیت هایی مثل اسلاث- پستانداری اهل آمریکای جنوبی- است که در کندی و آهستگی بی نظیر می باشد.

• فیلم با مدنظر داشتن رفتار پستانداران مختلف سعی در آموزش چگونگی رفتار آنها در موقعیت‌های مختلف اجتماعی دارد و به عنوان منبعی آموزشی نیز قابل استفاده است به عنوان مثال بچه ها با دیدن این انیمیشن طرز آب خوردن زرافه را می بینند و...[15]

• در پایان امیدواریم این انیمیشن را ببینید و درباره آن نظر بدهید.

---

[1] -Zootopia

[2] -Judy Hopps

[3] -utopia

[4] - واژه Utopia در اصل یونانی و از دو کلمه "ou" به‌معنای "بی" و "Topos" به‌معنای "مکان" گرفته شده است. در زبان فارسی این کلمه را به "جایی که وجود ندارد" یا "ناکجاآباد"، آرمان‌شهر، مدینه فاضله و جامعه فاضله معنا می‌کنند. اما در معنای کلی‌تر شهرهای آرمانی و سرزمین‌های خیالی را می‌گویند که تاکنون در تاریخ محقق نشده و تنها به‌صورت خیالی در اذهان وجود دارد و در نتیجه اغلب از نظر جامعه‌شناسان تنها ارزش ادبی دارند و در واقعیت نمی‌گنجند. (نشریه کلام و عرفان، سال دوم، بهار 1387، شماره پنجم، ص37.)

[5] - نام انیمیشن از دو قسمت zoo به معنای باغ وحش و utopia به معنای آرمان شهر تشکیل شده است.

[6] -Bogo

[7] -Nick Wilde

[8] - Byron Howard

[9] - Rich Moore

[10]- Keris sanderz

[11] - Jared Bush

[12] - Normand Lemay

[13] -  مصاحبه با عوامل انیمیشن زوتوپیا،محمد رحمانیان

[14] - آرمان‌شهر حیوانات در انیمیشن «زوتوپیا»

[15] - سرزمینی رویایی برای قهرمانان دیزنی،آرش واحدی