در جست و جوی دری
به نام خدا
نقد و بررسی انیمیشن در جست و جوی دری[1]
پیش از تماشای انیمیشن مشغول خواندن مثنوی جناب مولوی بوده ام و حالا با تماشایش به یاد این ابیات افتاده ام:
بیژن شهرامی
بشنو از نی چون حکایت می‌کند
وز جداییها شکایت می‌کند
کز نیستان تا مرا ببریده‌اند
در نفیرم مرد و زن نالیده‌اند
سینه خواهم شرحه شرحه از فراق
تا بگویم شرح درد اشتیاق
هر کسی کو دور ماند از اصل خویش
باز جوید روزگار وصل خویش...
چرایی این اتفاق را در ادامه توضیح خواهم داد:
چهارده سال پیش که انیمیشن "در جست و جوی نمو" ساخته شد و خود را در جمع ده انیمیشن برتر جهان جای داد می شد حدس زد که سازندگانش به فکر ساخت ادامه اش بیفتند و این اتفاقی است که افتاده و محصول برآمده از آن بر پرده های سینما نشسته است.
شرکت پویانمایی پیکسار که آقای اندرو استنتون[2] را در نگارش و کارگردانی اثر نخست حمایت کرده بود این بار نیز همین کار را درباره اثر جدید تکرار کرده است.
در انیمیشن نخست یک دلقک ماهی به نام "مارلین" فرزندش "نمو" را گم می کند و به کمک ماهی دیگری به نام "دری" در جست و جویش برمی آید و پس از کش و قوس های تماشایی و مهیج موفق به یافتنش می شود.
دری که حالا به همراه نمو سرگرم درس خواندن در کلاس درس بچه ماهی ها هستند در جریان تماشای عبور تعدادی سفره ماهی به گذشته خود می اندیشد و این که او نیز علی القاعده پدر و مادری داشته و حالا می بایست در کنار آنها باشد که نیست!
دری یا همان ماهی آبی رنگ و دوست داشتنی که مشخصه اش کم حافظگی اش است درصدد یافتن خانواده اش برمی آید و این سرآغاز داستانی است که شاکله انیمیشن جدید را تشکیل می دهد.
چارلی و جنی پدر و مادر دری هستند که او را به دلیل عارضه فراموشی و پیدا نکردن راه خانه گم کرده اند.احتمالاً خروش اقیانوس برای دور کردن او از مسیر خانه تا مدرسه کافی بوده است.
مارلین و فرزندش نمو حاضر نیستند دری را در این جست و جو تنها بگذارند و این صحه گذاشتن بر این نکته اخلاقی است که خوبی را می بایست با خوبی جواب داد.(همان طور که دری مارلین را در یافتن فرزندش تنها نگذاشت حالا نوبت اوست که به همراه نمو او را در یافتن خانواده اش یاری کنند.)
خانواده نهادی باارزش و قدرتمند است و می بایست در جهت تقویت آن کوشید و این نکته ای است که انیمیشن اولیه و دنباله آن بدان توجه کرده اند.
رنگ آمیزهای شاد همچنان مشخصه بارز انیمیشن است که با گذشت سیزده سال و به کارگیری فناوری های جدید تقویت شده است.
اضافه شدن شخصیت های جدید به انیمیشن هایی دنباله دار ضروری به نظر می رسد و به همین خاطر است که موجوداتی نظیر هشت پای جسور،فک های دریایی با مزه و نهنگ سفید پر جنب و جوش با کارکردهای طنز به انیمشن در جست و جوی دری افزوده شده اند.
پیش بینی شخصیت های جدیدی که بتوانند داستان های فرعی خنده داری را ایجاد کنند مد نظر سازندگان بوده است البته این ضرورت ،حساب شده و هماهنگ با داستان اصلی مورد توجه قرار گرفته است.
القاء غیر مستقیم پیام های اخلاقی از دیگر ویژگی های انیمیشن است که غالباً در لباس طنز ارائه شده اند.
اگر در کنار نقاط قوت متعدد انیمیشن بخواهیم به موارد ضعف اشاره ای داشته باشیم در وهله نخست شباهت کلی دو اثر است:در تکاپوی یافتن یک یا چند گمشده!
بی تفاوتی پدر و مادر دری برای یافتن فرزند گمشده شان هم پرسشی است که پاسخ قانع کننده ای به آن داده نمی شود.
قابل پیش بینی بودن پایان انیمیشن هم از نقاط قوتش به حساب نمی آید اگر چه گریزی هم از آن نیست.
اصرار کارگردان اثر بر حفظ نقش آفرینان انیمیشن قبلی تحسین برانگیز است چرا که نوجوانان دیروز را برمی انگیزد برای تجدید خاطره هم که شده با کودکان و نوجوانان امروزی و حتی پدر و مادرهایشان به تماشایش بنشینند.
از نظر بصری انیمیشن در اوج قرار دارد و سهم عمده این مهم به خاطر اقیانوس است که داستان های اصلی و فرعیش در آن اتفاق می افتد.
و نکته آخر این که انیمیشن طنزآمیز،پرمحتوا و عاری از صحنه های غیر اخلاقی مورد اشاره بهانه خوبی برای دورهمی اعضای خانواده است.
