پنجره ای رو به آفتاب

بیژن شهرامی

پنجره ای رو به آفتاب

بیژن شهرامی

از دفتر زمانه فتد نامش از قلم
آن ملتی که مردم صاحب قلم نداشت

طبقه بندی موضوعی

جک و دزدان دریایی

جمعه, ۳۱ خرداد ۱۳۹۸، ۰۵:۲۴ ب.ظ

به نام خدا

 

نقد و بررسی انیمیشن«جک و دزدان دریایی،قلاب های ناخدا»[1]

 

بیژن شهرامی

مدتی یک بار در خبرها می شنویم که یک یا چند ناوگروه ارتش جمهوری اسلامی ایران در اقیانوس هند،تنگه باب المندب،دریای سرخ و...با دزدان دریایی برخورد داشته اند تا امنیت کشتی های باری و مسافری در تردد آزادانه در آب های بین المللی به خطر نیفتد.

واقعیت آن است که سیاست استعماری کشورهای قدرتمند جهان بعضی از اهالی کشورهای شاخ آفریقا مثل سومالی را برآن داشته است که به دزدی دریایی روی بیاورند.[2]

دزدی دریایی با تمام زشتی خود می تواند دستمایه ای برای ساخت انیمیشنی طنزآلود و سرگرم کننده باشد چنان که در ادامه خواهیم دید:

***

  • «دزدادی دریایی پیروز نمی شن،چون جک و دوستاش خیلی باهوشن...»

    این بخشی از عبارتی است که به صورت آهنگین خوانده شده و آغازگر انیمیشن 69 دقیقه ای قلاب های ناخدا است که با ضرب آهنگی مناسب و هیجان انگیز مخاطبان را به تماشای اثر دعوت می کند.

  • چنان که از اسم انیمیشن برمی آید در این اثر نیز شاهد تقابل خیر و شر هستیم:جک و دوستانش که فقط اسمی از دزدان دریایی را دارند-در مقابل کاپیتان هوک و دار و دسته اش که واقعاً دزد دریایی هستند.(مثل بازی دزد و پلیس که دزد فقط ادای دزدها را در می آورد.)

  • انیمیشن فاقد صحنه های خشن و بد آموز است و چهره های منفی هم شیطنت و بامزگی های خاص خودشان را دارند مخصوصاً آقای اسمیت که پیشکار کاپیتان هوک است.

  • در ابتدای انیمیشن جک گروه خود را با رمز«یوهوهو» معرفی می کند و از مخاطبان می خواهد به او و رفقایش بپیوندند.قصد آنها از این کار توفیق بیشتر در بازپس گرفتن چیزهایی است که دزدان دریایی از آنها به یغما برده اند.

  • انیمیشن در ادامه تصویری رؤیایی از یک جزیره کوچک را در برابر چشمانمان قرار می دهد با کشتی بادبانی دزدان دریایی که شب را در کنار آن می گذراند.

  • مطالعه کردن در اوقات مختلف شبانه روز از جمله پیش از خواب عادت پسندیده ای است که انیمیشن آن را مد نظر قرار داده است چنان که می بینیم کاپیتان هوک می خواهد بخوابد و بنا به عادتش باید برایش کتاب بخوانند.البته پسندیده تر بود که این مهم به شکلی بهتر به تصویر کشیده می شد چرا که رسالت کتاب و مطالعه بیدار کردن جامعه است نه به خواب فرو بردن آن!

  • مشکل کاپیتان این است که همه کتابهای موجود در کشتی را پیش از این برایش خوانده اند به همین خاطر پیشکارهایش درصدد جستن کتابی جدید برمی آیند و همین به یافتن طوماری می انجامد که در روی آن مطلبی جالب نوشته شده است:مسابقه در فردای اولین ماه کامل سال بین جک و صاحبان کشتی "جالی راجر" که در صورت باختِ جک، کشتی وی - موسوم به بوکانیر[3] - به تملک کاپیتان جیمز هوک در خواهد آمد.

  • کاپیتان هولک سر دسته دزدان دریایی است و اگر چه مثل اغلب آنها یک چشم نیست[4] اما عروسکس خرسی دارد که روی یکی از چشمانش چشم بند زده و یکی از پاهایش را هم از دست داده!جالب آن او زیردستانش را هم  با  لفظ  «آقا»  صدا  می زند! علامت  جمجمه  با  دو

    استخوان هم روی کشتی دزدان دریایی نقش بسته است.[5]

  • پرچم بوکانیر مثل بیرق جالی راجر منقوش به جمجمه و دو استخوان است البته اولی با زمینه سفید و دومی با زمینه سیاه.

  • از آنجا که چند ساعتی بیشتر تا دمیدن صبح و فرا رسیدن روز مسابقه نمانده است دزدان دریایی دست به کار می شوند تا تجهیزات لازم را در دسترس قرار بدهند.

  • با رسیدن روز موعود کاپیتان هوک خود را به جک و دوستانش که روی عرشه بوکانیر(بوکی) مشغول فوتبال هستند می رساند و آنها را در جریان مسابقه ای که طبق قانون سرزمین دزدان دریایی مجبور به شرکت در آن هستند قرار می دهد.

  • جک برخلاف دوستانش که از شرکت در چنین رقابتی بیم دارند اعلام امادگی می کند و رقابت را می پذیرد.

  • «بوکانیر» به مراتب کوچک تر از «جالی راجر» است اما دقیقاً مشخص نیست که چرا چشم کاپیتان هوک در پی تصاحب آن است:زیاده طلبی یا جاذبه های دیگر؟

  • مسابقه تکلیف شده بر مبنای سریع تر رسیدن به خط پایان است که در میان کری خوانی طرفین  شروع می شود آن هم با گذاشتن قرار برای حاضر شدن در نقطه شروع رقابت که جایی نیست جز ساحل موسوم به "کشتی شکسته"

  • جک معتقد به کار گروهی است به همین خاطر در میان شک و دو دلی دوستانش از پیروزی سخن می گوید.اعتماد به نفس او زود مشارکت دوستانش را جلب می کند که یکی نقشه مکتوب دارد و دیگری هدیه های سحرآمیز از پریان دریایی.

  • «دریاچه پری دریایی» اولین ایستگاه مسابقه است که دو کشتی می بایست  عزم خود را برای زودتر رسیدن به آن جزم نمایند.به تصویر کشیدن پری دریایی می توانست به درک بهتری از نامگذاری محل بینجامد.

  • مسابقه با شور و حرارتی وصف ناپذیر شروع می شود اما دیری نمی پاید که رفتارهای ناجوانمردانه هوک شروع می شود مثل جلوگیری کردن از سبقت رقیب،استفاده از دستگاه نارگیل انداز و...اما جالب آن که تعدادی از نارگیل ها پس از کمانه کردن با گوشه و کنار بوکانیر به سوی جالی راجر برمی گردند تا موجب کندی حرکت و شکست در این قسمت از مسابقه برای کاپیتان هوک و دوستانش شود.

    این قسمت از انیمیشن آموزه اخلاقی مهمی را در بردارد و آن این که به قول نظامی گنجوی

    سپهر آیینه عدل است و شاید

    که هر چه از تو بیند وانماید

  • «آن کدام ماهی است که ماهی نیست!؟»

    این معمایی است که بخش دوم مسابقه را تشکیل می دهد.جک و دوستانش که زودتر به جزیره پری دریایی رسیده اند زودتر دست به کار یافتن پاسخش می شوند و پس از آنها کاپیتان هوک و دستیارش اسمیت.

  • جک و رفقایش همه جا را خوب می کاوند و با دیدن سندی که یک ستاره ماهی است پاسخ خود را به مدد هوش جک می یابند؛بله جواب "ستاره ماهی" است که اگرچه ماهی نیست اما کلمه ماهی را در ترکیب اسم خود دارد.

  • این بخش از انیمیشن فرصت خوبی است برای اندیشیدن اما افسوس که با شتاب به جواب منتهی می شود و زمان لازم برای اندیشیدن را به مخاطبان خود نمی دهد.

  • «صخره جمجمه ای» هدف بعدی است که جک و تیمش باید به سمت آن بروند و این در حالی است که کاپیتان هوک و اسمیت هم بعد از جست و جوی فراوان در سطح و زیر آب دریا جواب معما را می یابند و تعقیبشان می کنند.

  • «قلاب چنگکی»؛این عنوان جدیدترین ابزاری است که کاپیتان حیله گر قصد استفاده از آن را دارد تا جک و گروهش به صخره جمجمه ای نرسند.او با استفاده از این وسیله موفق می شود و علیرغم نقش آفرینی خنجر طلایی جک برنده این مرحله می شود.

  • هدف بعدی رفتن به جزیره ای به شکل یک پرنده است.این که آیا جک می تواند شکست خود را جبران کند یا نه و این که سرنوشت کشتی چه خواهد شد مطلبی است که با دیدن انیمیشن به آن پی خواهید برد.

  • انیمشن جک و دزدان دریایی محصول سال 1391 (2002 میلادی) ایالات متحده است و کارگردانی آن را آقای هری پارکینز[6] بر عهده داشته است.

  • انیمیشن به شکل دو بعدی ساخته شده است و رنگ آمیزی جالب صحنه ها به جذابیت آن کمک کرده است.

  • استفاده از شعر و موسیقی مناسب هم از دیگر نقاط قوت اثر است که در سرتاسر انیمیشن شاهد آن هستیم.

  • و نکته آخر این که انیمیشن فاقد صحنه های مغایر با ارزش های دینی و ملی ماست و می توان تماشای آن را به دیگران هم پیشنهاد داد.

    درج شده در ماه نامه دوست نوجوان



[1] -Jake and the Neveland Pirates.

[2] - دزدی دریایی از صدها و شاید هزاران سال پیش مسبوق به سابقه بوده و تا ‌اکنون ادامه یافته است چنان که در سده‌های پیش از میلاد، کشتی‌های متعلق به یونان قدیم و رومی‌ها، غالبا و بارها در دریای اژه و مدیترانه مورد حمله دزدان دریایی این محدوده قرار می‌گرفته است. در حقیقت، دزدان دریایی بتدریج آن قدر قدرت و جسارت پیدا کرده بودند که برای خود حاکم و مقر حکمرانی نیز تعیین می‌کردند. به طوری که رومی‌ها در سال 67 قبل از میلاد ناچار شدند یک کشتی سرباز را برای گوشمالی این دزدان جسور روانه و مقر حکمرانی آنها را خراب کنند. دوره اوج شرارت و غارت دزدان دریایی بین سال‌های 1300 تا 1830 میلادی طول کشید. این دزدان دریایی بیشتر در بندرهای آفریقای شمالی مستقر شده بودند که ایالت «بربرها» نامیده می‌شد. آنها به کشتی‌های اروپایی که از مدیترانه عبور می‌کردند، حمله کرده و بعد از غارت کشتی، مسافران آن را دستگیر کرده یا می‌فروختند یا به صورت برده درآورده یا به عنوان گروگان نگاه می‌داشتند.(جام جم)

[3] - یکی از اسم‌هایی که برای دزدان دریایی به کار برده می‌شود، لفظ «بوکانیر» است. این دسته دزدان بین سال‌های 1500 و 1600 در دریای اسپانیا به دزدی و غارت مشغول بوده‌اند.

بوکانیر‌ها غالبا ملاحان یا برده‌های فراری از کشورهای مختلف بودند که در جزایر یا بنادر هند شرقی گرد آمده بودند. آنها عادت داشتند چهارپایان وحشی را شکار کرده و روی سیخ‌هایی خشک کنند که آن را بوکن می‌نامیدند و بنابراین نام بوکانیر را از این اسم گرفته‌اند. (جام جم)

[4] - بر اساس نظریه یکی از دانشمندان مسائل دیداری، دزدان دریایی برای پوشاندن چشم‌های معیوب‌شان چشم‌بند نمی‌زدند، از آنجا که آنها مجبور بودند به دفعات زیاد بالا و زیر عرشه کشتی بروند و به سرعت هر دو گروه افراد بالا و زیر عرشه را رهبری کنند، مجبور بودند، دید خوبی داشته باشند.روی عرشه، صحنه در زیر درخشش نور آفتاب بسیار روشن بود و در زیر عرشه، تاریکی شدیدی حکمفرما بود. وقتی فرد از محیط تاریکی وارد محیط روشن می‌شود، چشم‌هایش به سرعت با نور زیاد تطابق پیدا می‌کند، اما وقتی عکس قضیه اتفاق می‌افتد، مدت زیادی طول می‌کشد تا چشم‌های فرد به تاریکی عادت کنند. این چند دقیقه زمان لازم برای تطابق برای تاریکی برای دزدان دریایی گاهی در حکم مرگ و زندگی بود، اما بستن یک چشم باعث باعث می‌شد، آنها به مجرد رفتن به محیط تاریکی با برداشتن چشم‌بند بتوانند، خیلی زودتر در تاریکی ببینند.(دانشنامه آزاد جهانی)

[5] -پرچم دزدان دریایی در قسمت آمریکا و اروپا بیشتر از نشان یک جمجمه دو استخوان یا یک جمجمه و دو شمشیر بوده‌است. اما در قسمت‌های آسیایی و به خصوص در جزایر استوایی همچون بخش سنگاپور این پرچم‌ها به نمادهای خانوادگی هم تغییر می‌یافتند و حتی در برخی از پرچم‌ها نشانه‌هایی مثل ماهی و اژدها هم وجود داشت.(دانشنامه آزاد جهانی)

[6]  -Harry Perkins


  • بیژن شهرامی

نظرات (۰)

هیچ نظری هنوز ثبت نشده است
ارسال نظر آزاد است، اما اگر قبلا در بیان ثبت نام کرده اید می توانید ابتدا وارد شوید.
شما میتوانید از این تگهای html استفاده کنید:
<b> یا <strong>، <em> یا <i>، <u>، <strike> یا <s>، <sup>، <sub>، <blockquote>، <code>، <pre>، <hr>، <br>، <p>، <a href="" title="">، <span style="">، <div align="">
تجدید کد امنیتی